N
a Crkvi Svetog Đorđa u selu Erakovići na Njegušima u toku su konzervatorsko-sanacioni radovi, koji su inače predviđeni Programom zaštite i očuvanja kulturnih dobara još 2015. godine. U saradnji sa Mitropolijom crnogorsko – primorskom radove izvodi preduzeće „Dema” d.o.o. iz Kotora, koje će ujedno obaviti i konzervatorsko-restauratorske radove na ikonostasu.
Crkvu posvećenu Svetom Đorđu, krsnoj slavi Petrovića, sagradio je Njegošev otac Tomo Markov Petrović u prvoj ili početkom druge polovine XIX vijeka. Grob Njegoševe majke Ivane je u ravni poda, dok je grob Toma Petrovića u sjeverozapadnom dijelu crkve. Oko crkve se nalazi groblje, a u njemu je i grob velikom vojvodi Stanku Stijepovom Petroviću. Crkva se nalazi preko puta Njegoševe rodne kuće, koja je sada muzej.
Podsjetimo, Ministarstvo kulture je svojevremeno odredilo 30. oktobar 2015. godine kao rok do kada će biti odrađena restauracija i sanacija ove crkve na Njegušima. Očigledno, taj rok je „probijen”, pa se na Crkvi Sv. Đorđa radi ovih dana.
Radovi se obavljaju uz prethodnu saglasnost Uprave za zaštitu kulturnih dobara Crne Gore na Projekat sanaciono – konzervatorskih radova na ovom sakralnom objektu.
– Crkva je bila u prilično lošem stanju, usljed pukotina na zidovima i trošnog krova u nju je prodirala vlaga, a sve se to odrazilo i na loše stanje ikonostasa, tako da se pored same sanacije objekta, konzervatorsko – restauratorske mjere sprovode i na ikonostasu. Uprava za zaštitu kulturnih dobara izdala je konzervatorske uslove za sveobuhvatnu sanaciju ovog kulturnog dobra, dakle sprovođenje mjera sanacije samog sakralnog objekta, kao i uređenja porte. Konzervatorski uslovi su izdati i za konzervaciju ikonostasa, data je saglasnost na Projekat konzervacije i restauracije ikonostasa i u toku je prva faza konzervatorskih radova. O sprovođenju ovih konzervatorskih mjera dostavljen nam je izvještaj o stručnom nadzoru – saopštili su nam iz Uprave za zaštitu kulturnih dobara na Cetinju.
Kako je predviđeno zakonom, Uprava je informisana od strane Mitropolije crnogorsko–primorske o početku radova na sanaciji Crkve Svetog Đorđa u Erakovićima, kao i konzervatorsko – restauratorskim radovima na ikonostasu crkve, te da će radove izvoditi preduzeće „Dema” d.o.o. iz Kotora.
Sprovođenje konzervatorskih mjera na Crkvi Sv. Đorđa, Erakovići, Njeguši, Cetinje, predviđeno je i Programom zaštite i očuvanja kulturnih dobara za 2015. godinu, gdje je kao nosilac posla navedeno Ministarstvo kulture, a predviđena su sredstva od 20 hiljada eura. U obrazloženju je navedeno da „Crkva Sv. Đorđa u Erakovićima, Rješenjem broj 03-37/ od 11.08.1959. godine, ima status kulturno dobro”, te „kako je ovaj sakralni objekat vezan za dinastiju Petrovića, gdje su i sahranjeni Njegoševi roditelji, Tomo i Ivana Petrović, posjeduje izuzetan istorijski značaj”. Kako se navodi objekat je u prilično lošem stanju, što se vidi i na samoj porti, kao i polomljenoj ogradi.
– Crkva je konstruktivno nestabilna i statički ugrožena. Najveća oštećenja izražena su na krovnom pokrivaču, sjevernom i zapadnom zidu apside i u svodu crkve, dok je na zidovima prisutna vegetacija i rastinje. U enterijeru je evidentan visok procenat vlage, koji negativno utiče na strukturu unutrašnjih zidova, gdje je evidentan nataloženi sloj buđi, kao i na konstrukciji ikonostasa sa ikonama - stoji između ostalog u tom dokumentu. „U cilju unaprjeđenja stanja ovog kulturnog dobra neophodno je sprovesti sljedeće konzervatorske mjere: čišćenje i uređenje porte, konzervaciju ulazne kapije, restauraciju nedostajućih dijelova ograde, konsolidaciju i restauraciju spoljnih zidova i zvonika, restauraciju krovopokrivača, unutrašnjih zidova i poda crkve, te konzervaciju i restauraciju ikonostasa sa ikonama (ikone sa ikonostasa neophodno je demontirati, radi sprovođenja konzervatorskih mjera u adekvatnim uslovima, a konstrukciju ikonostasa zavisno od utvrđenog stepena oštećenosti)”, navodi se u dokumentu Ministarstva kulture. A, očigledno prolongiranje početka radova na sanaciji stanja ove crkve, ovako objašnjavaju u Upravi za zaštitu kulturnih dobara Crne Gore na Cetinju.
– Kada je riječ o završetku radova na sanaciji crkve, o njima treba da budemo obaviješteni, jer Uprava vrši prijem radova na zahtjev investitora, koji je u obavezi da nam uz zahtjev dostavi izvještaj o izvršenim radovima i izvještaj o stručnom nadzoru, saopštili su nam za ovu priliku u pisanoj formi iz Uprave za zaštitu kulturnih dobara Crne Gore na Cetinju.M.D.Popović


Vrednovanje lokaliteta

– Uprava za zaštitu kulturnih dobara postupajući po zahtjevu Mitropolije crnogorsko- primorske, donijela je Rješenje - saglasnost na projekat konzervacije i restauracije ikonostasa Crkve Sv. Đorđa u Erakovićima na Njegušima, koji su izradili Muzeji i galerije Podgorice. Poštujući izdate konzervatorske uslove, projekat je predvidio intervencije u duhu konzervatorskih principa, a u cilju unapređenja i očuvanja kulturnog dobra, i sadrži sve konzervatorske mjere koje su osnov za kvalitetnu konzervaciju i restauraciju kulturnog dobra, čime bi se valorizovalo ne samo kulturno dobro, već i cjelokupna lokacija, napisala je februara 2016. godine Anastazija Miranović, tadašnja direktorka Uprave za zaštitu kulturnih dobara, u odgovoru za „Dan”.